487 | Aen mijn Heer
FRANCISCUS van SCHOOTEN |
Mijn Heer, |
Aer dien ick weet dat V E., de loffelijcke vruchten van sijn vernuft ende arbeyt in 't licht gevende, onder-anderen dit ooghmerck heeft: namentlijck, om door de verscheyden- heyt der verhandelde stoffen te betonen hoe wijt onse uytne- | |
mende Konst van Algebra sich uystreckte; soo en twijffele ick oock niet, of het geene ick van de Rekeningh in Spelen van geluck beschre- ven heb, sal tot V E. opset niet ondienstig zijn. Want soo veel te swaerder als het scheen, door reden te konnen bepalen het geene onse- ker is en het geval onderworpen, soo veel te meer verwonderinghs waerdigh sal die weetenschap, waer door sulx kan worden te weege gebracht. Dewijl ick dan op V E. versoeck ende aen-maenin- ghe, dese Rekeningh eerst heb beginnen by geschrift te stellen, ende V E. deselve waerdigh acht om te gelijck met syne diepsinnige vonden in 't licht te komen; soo sal ick niet alleen hetselve geerne toestaen, maer oock tot mijn voordeel duyden, dat die op dese maniere te voor- schijn werde gebracht. Want of sommige mochten dencken dat ick ontrent geringhe dingen en van weynigh gewichte mijn moeyte be- steedt hadde, soo sullen sy nochtans niet 't eenemael voor onnut en- de onpryselijck houden, het geene V E. in dier voegen als voor het syne is aen-nemende, en niet sonder arbeyt uyt onse spraeck in de La- tijnsche heeft overgeset. Alhoewel ick wil; gelooven, soo iemand dese dinghen wat naerder begint in te sien, dat hy haest sal bevinden, geen enckel spel te zijn het geene hier wert verhandelt, maer datter de be- ginselen en gronden geleyt wedern van een seer aerdige en diepe spe- culatie. Soo sullen oock, meyne ick, de Voorstellen die in dese Ma- terie voorevallen, geensins lichter als die van Diophantus geacht werden, doch wel vermaeckelijcker misschien, door diense iets meer inhouden als bloote eygenschappen der getallen. Voorts is te weeten, | |
dat | |
488 dat al over eenighen tijds, sommige van de Vermaertste Wiskonste- naers van geheel Vrankrijck met deze soorte van Rekeningh zijn be- sigh geweest, op dat niemandt hier in, de eer van de eerste inventie die de myne niet en is, my toe en schrijve. Doch sy luyden, ofse wel sich onder malkanderen met veele swaere questien ter proeve stelden, soo hebbense nochtans elck sijn maniere van uytvinding bedeckt ge- houden. Soo dat ick van noode gehad heb, alles van vooren aen selfs te ondersoecken en te doorgronden: ende daarom oock noch niet verseeckert en ben, of wy hier in een selfde eerste beginsel getroffen hebben. Maer de uytkomste belangende, heb ick in veele questien ondervonden dat de myne van de haere geensins en verscheelt. V E. sal vinden dar ick in't eynde van dit Tractaet, noch eenige van die questien bygevoeght hebbe, achterlatende nochtans de werckingh; eens- deels om dat ick te veel moeyte te gemoet sagh, indien ik alles nae be- hooren wilde afdoen; ten anderen om dat my raetsaem dacht, iets overigh te laeten, 'twelck onse Lesers (soo der eenige zijn sullen) mochte dienen tot oeffening en tijdt-verdrijf. In s'Graven- Hage den 27 Apr. 1657. C H R. H U Y G E N S van ZU Y L I G H E M. |
CHRIST. HUGENIIadFRANC. SCHOOTENIUMPræfatio.Cum in editione elegantissimorum ingenii Tui monumentorum, quam præ manibus nunc habes, Vir Clarissime, id inter coetera Te spectare sciam, ut varietate rerum, quarum tractationem instituisti, ostendas quam late se protendat divina Analytices scientia, facile intelligo etiam illa plurimum proposito Tuo inservire posse, quæ de Aleæ Ratiociniis conscripsimus; quanto enim minus rationis terminis comprehendi posse videbantur, quæ fortuita sunt atque incerta, tanto admirabilior ars censebitur, cui ista quoque subjacent. Quare cum subtilissimis Tuis inventis in lucem exeant, adeo Tibi non refragabor, ut etiam e re mea esse existimem ac potissimum ratione ipsa in manus hominum pervenire. Quippe cum in re levi ac frivola operam colacasse videri alioqui possem, non tamen prorsus utilitas expers ac nullius pretit censebitur, quod Tu veluti inter Tua adoptaveris, nec sine multo labore e vernacula linqua nostra in Latinam converteris. Quanquam, si quis penitius ea quæ tradimus examinare cæperit, non dubito quin continuo reperturus sit, rem non, ut videtur ludicram agi, sed pulchræ subtilissimæque contemplationis fundamenta explicari, Et Problemata quidem quæ in hoc genere proponuntur, nihilo minus profundæ indaginis visum iri confido, quam quæ Diophanti libris continentur, voluptatis autem aliquanto plus habitura, cum non, sicut illa, in nuda numerorum consideratione terminentur. Sciendum vero, quod jam pridem inter præstantissimos tota Gallia Geometras calculus his agitatus fuerit, ne quis indebitam mihi primæ inventionis gloriam hac in re tribuat. Cæterum illi, difficillimis quibusque quæstionibus se invicem exercere soliti, methodum suam quisque occultam retinuere, adeo ut a primis elementis universam hanc materiam evolvere mihi necesse fuerit. Quamobrem ignoro etiamnum an eodem mecum principio illi utantur; at in resolvendis Problematis pulchre nobis sæpenumero expertus sum. Horum Problematum nun nulla in fine operis addidisse me invenies, omissi tamen analysi, cum quod prolixam nimis operam poscebant, si perspicue omnia exequi voluissem, tum quod relinquendum dum aliquid videbatur exercitationi nostrorum, si qui erunt, Lectorum. Vale. |
489 |
|
V A N
R E K E N I N G HINSPELEN VAN GELUCK | |
L-hoewel in de spelen / daer alleen het geval plaets heeft / de uytkomsten onseecker zijn / soo heeft nocht= tans de kansse / die yemandt heeft om te winnen of te verliesen haer seeckere bepaling. Als by exem= pel. Die met een dobbel-stee(n) ten eerste(n) een ses neemt te werpen / het is onseecker of hy het winnen sal of niet; maer hoe veel minder kans hy heeft om te winnen als om te verliesen / dat is in sich selven seecker / en werdt door reeckeningh uyt-gevonden. So mede / als ick tegen een ander in drie spelen uyt | |
speel / ende een spel daer van gwonnen hebbe / het is noch onseecker wie eerst sal uyt wesen. Doch hoe dat mijn kansse staet tege(n) de syne / kan seecker= lijck bereeckent werden / en daer door oock bekent / ingevalle wy het spel wil= den laten blijven / hoe veel my meerder toe-komen soude van 't geen ingeset is als hem. Ofte oock indien yemandt anders mijn spel begeerde over te nemen / waer voor ick hem dat soude behooren te laten. Hier konnen ver= scheyde questien uyt ontstaen tusschen 2 / 3 of meerder getal van speelder/ en dewijl diergelijcke reeckeningh geensins gemeen en is ende dickmaels kan te passe komen / soo sal ick hier in't kort de wegh daer toe aenwijsen/ ende daer na oock eenige verklaringe doen aengaende de dobbelsteenen Ick neeme tot beyder fondament / dat in de speelen de kansse / die yemant ergens toe heeft / even soo veel weerdt is als het geen / het welck hebbende hy weder tot de selfde kansse kan geraecken met rechtmatigh spel/ dat is/ daer in niemandt verlies geboden werdt. By exempel. So yemandt sonder mijn weeten in déene handt 3 schellingen verbergt/ en in d'ander 7 schellin= gen/ende my te kiesen geeft welck van beyde ick begeere te hebben/ ick segge dit my even veel weerdt te zijn/ als of ick 5 schellingen seecker hadde. Om dat / als ick 5 schellingen hebbe/ ick wederom daer toe kan geraeken/ |
521 |
|
D E
R A T I O C I N I I SINLUDO ALEÆ | |
T si lusionum, quas sola sors moderatur, incerti solent esse eventus, attamen in his, quanto quis ad vincendum quam perdendum propior sit, certam semper habet de- terminationem. Ut si quis primo jactu una tessera se- narium jacerere contendat, incertum quidem an vincet; | |
at quanto verisimilius sit eum perdere quam vincere, reipsa defini- tum est, calculoque subducitur. Ita quoque, si cum aliquo certem hac ratione, ut ternis lusibus constet victoria, atque ego jam unum lusum vicerim, incertum adhuc uter nostrum prior tertii victor sit evasurus. Verum quanti expectatio mea, & contra quanti illius æstimari debeat, certissimo raticinio consequi licet, atque hinc de- finire, si ludum uti est imperfectum linquere inter nos convenerit, quanto major portio ejus quod depositum est mihi quam adversario meo tribuenda esset: vel etiam si quis in locum sortemque meam suc- cedere cupiat, quo pretio me eam ipsi vendere aequum sit. Atque hinc innumerae quæstiones exoriri possunt inter duos, tres, pluresve collusores. Cumque minime vulgaris sit hujusmodi supputatio, & sæpe utiliter adhibeatur, breviter hic qua ratione aut methodo ex- pedienda sit exponam, ac deinde etiam, quae ad aleam sive tesseras proprie pertinent, explicabo. Hoc autem utrobique utar fundamento: nimirum, in aleæ ludo tanti æstimandam esse cujusque sortem seu expectationem ad ali- | |
quid |
1 |
|
An Exact
M E T H O DFor SOLVING theHazards of GameALthough the Events of Games, which Fortune solely governs, are uncertain, yet it may be certainly determin'd, how much one is more ready to lose than gain. For Example, If one should wager, at the first Throw with one Dye, to throw Six, it's an [2] accident if he gains or not, but by how much it's more probable he will lose or gain, is really determin'd by the nature of the thing, and capable of a strict calculation. So likewise, if I should play with another on this condition, that the Victory should be to the Three first Games and I had gain'd one already, it is still uncertain who shall first gain the third; yet by demonstrative reasoning I can estimate both the Value of his Expectation and mine, and consequently (if we agree to leave the Game unperfect) determin how great a share of the Stakes belong to my and how much to my Play-fellow;[3] or if any were desirous to take my Place, at what rate I ought to sell it. Hence may arise innumerable Queries among two, three, or more Gamesters: and since the Calculation of these things is a little out of the common road, and can oft-times be applyd to good purpose; I shall briefly here shew how it is to be done, and afterwards explain those things that belong properly to Dice. In both cases I shall make use of this Principle Ones Hazard or Expectation to gain any thing, is worth so much, as, if he had it, he could purchase the like Hazard or Expectation again in a just and equal Game. [4] For Example, if one, without my knowledge, should hide in one Hand 7 Shillings and in his other 3, and put it to my Choice which Hand I would take, I say, this is as much worth to me as if he should give me 5 Shillings; because, if I have 5 Shillings I can purchase as good a Chance again, and that in a fair and just Game. |
1 |
|
The Value of Chances
ALTHOUGH in Games depending entirely upon Fortune, the Success is always | uncertain; yet it may be exactly determin'd at the same time, how much more likely one is to win than lose. As, if any one shou'd lay that he wou'd throw the Number Six with a single Die the first throw, it is indeed uncertain whether he will win or lose; but how much more probability there is that he shou'd lose than win, is presently determin'd, and easily calculated. So likewise, if I agree with another to play the first Three Games for a certain Stake, and I have won one of my Three, it is yet uncertain which of us shall first get his third Game; but the Value of my Expectation and his likewise may be exactly discover'd; and consequently it may be determin'd, if we shou'd both agree to give over play, and leave the remaining Games unfinish'd, how much more of the Stake comes to my Share than his; [2] or, if another desired to purchase my Place and Chance, how much I might just sell it for. And from hence an infinite Number of Questions may arise between two, three, four, or more Gamesters: The satisfying of which being a thing neither vulgar nor useless, I shall here demonstrate in few Words, the Method of doing it; and then likewise explain particularly the Chances that belong more properly to Dice. AS a Foundation to the following Proposition, I shall take Leave to lay down this Self-evident Truth: That my Chance or Expectation to win any thing is worth just such a Sum, as wou'd procure me in the same Chance and Expectation at a fair Lay. As for Example, if any one shou'd put 3 Shillings in one Hand, without letting me know which, and 7 in the other, and give me Choice of either of them; I say, it is the same thing as if he shou'd give me 5 Shillings; because with 5 Shillings I can, at a fair Lay, procure the same even Chance or Expectation to win 3 or 7 Shillings. |